Als kunsthandelaar krijg je voortdurend verzoeken om objecten in consignatie te nemen, direct aan te kopen of te onderzoeken. Soms passen deze kunstwerken perfect in de huidige collectie, maar dat is toch zeldzaam. Een recent geval betrof een Haarlemse dame met een collectie bijzondere filmkostuums, iets wat volledig buiten mijn comfortzone ligt.
Meryl Streep in The House of the Spirits (1993)
De collectie bestond uit ongeveer tien handgemaakte jurken uit verschillende Britse tv-series en films gedragen door meer en minder bekende acteurs en actrices, vervaardigd uit de meest uiteenlopende stoffen: kant, zijde, fluweel en katoen. De twee topstukken uit de collectie, een perzikroze zijden jurk en een groene kanten jurk, waren gedragen door filmlegende Meryl Streep (1949- ) in de film The House of the Spirits (1993). Deze jurken zijn ontworpen door de fameuze modeontwerper Barbara Baum (1944-2023). De film is gebaseerd op het gelijknamige boek geschreven door Isabel Allende (1942-), en vertelt het verhaal van drie generaties van een Chileense familie tijdens de militaire dictatuur van het land. Het succes van de film en de gerespecteerde carrière van Meryl Streep maakt deze jurken zeer verzamelwaardige objecten. De huidige eigenaresse van de kledingstukken had deze overgenomen van een Nederlandse regisseur uit Zandvoort die deze naar verluid in de jaren '90 op een veiling in Londen had aangekocht. Zonder factuur of bewijs van herkomst kon dit verhaal niet geverifieerd worden en bleek het behoorlijk lastig om de kostuums tegen een fatsoenlijke prijs te verkopen. Na een aantal mislukte verkooppogingen schakelde de Haarlemse verzamelaar mij in om opnieuw met de stukken de markt op te gaan. Met lichte aarzeling nam ik de uitdaging aan.
Provenance research: opzoek naar de veilingcatalogus
Het was voor mij meteen duidelijk: zonder een sluitende provenance waren de jurken praktisch onverkoopbaar. De eerste stap betrof het onderzoeken van de jurken en het bekijken van de film (het zal je baan maar zijn), vervolgens richtte ik mij op het provenance-onderzoek en het lokaliseren van potentiële kopers. Het was helaas niet meer mogelijk om contact op te nemen met de voormalige eigenaar van de collectie, dus ik moest een andere manier vinden om de eigendomsgeschiedenis sluitend te krijgen. Aan een van de jurken hing een labeltje met een datum: 21 March 1995. Met deze informatie ben ik online gaan zoeken naar Londense veilingcatalogi uit deze periode. Bij een Britse antiquair vond ik tientallen veilingcatalogi uit 1995. Slechts één kwam precies overeen met de datum op het label en het onderwerp: The Film Entertainment & Autograph Auction, Bonhams London. Na drie dagen wachten viel de catalogus door de brievenbus. Niet alleen de door Meryl Streep gedragen jurken, alle kledingstukken werden zowaar met naam en toenaam vermeld. Per lotnummer stond een uitgebreide beschrijving van het kledingstuk, door wie het was gedragen en in welke film of tv-serie het destijds te zien was. Vervolgens heb ik de jurken uitgelegd en gekoppeld aan de lotnummers in de catalogus.
The Academy Museum of Motion Pictures, Los Angeles
Gewapend met een sluitende provenance, de catalogus als bewijsstuk en enkele filmstills, heb ik The Academy Museum of Motion Pictures aangeschreven, dit is een museum gewijd aan de geschiedenis, wetenschap en culturele impact van de filmindustrie in Los Angeles. Zij bleken zeer geïnteresseerd in de door Meryl Streep gedragen kledingstukken. Na vlot en prettig contact met het museum zijn ze tot aankoop overgegaan. De andere kledingstukken hebben via veilingen nieuwe eigenaren gevonden.
En zo kregen de filmkostuums van Meryl Streep, als tastbare herinneringen aan haar iconische rol, een bijzondere plek in Hollywood. Gedegen kunsthistorisch onderzoek, een uitgebreide provenance en een aantrekkelijk verhaal zijn de ingrediënten voor een succesvolle verkoop, of het nu een filmkostuum, schilderij of een auto betreft. Niemand koopt een oldtimer zonder papieren. De eigenaar van de collectie kon haar geluk niet op met de verkoop van de jurken. Voor mij was het een avontuur buiten mijn gebruikelijke paden, maar wel een waar ik met plezier op terugkijk. Het bewijst maar weer dat de wereld van de kunsthandel vol verrassingen zit.